یک پرسش بنیادی؛ متن‌باز بودن به چه معنی است؟
 

متن‌باز، لایه‌باز یا منبع‌آزاد، مجموعه واژگانی و ترکیب‌های فارسی هستند که برای ترجمان عبارت (Open Source) استفاده می‌شوند؛ البته در میان افراد حرفه‌ای‌تر این حیطه از همان عبارت انگلیسی یا همان اوپن سورس استفاده می‌کنند. هنگامی که یک نرم‌افزار اوپن سورس نامیده می‌شود، در اصل این بدان معنی است که کد منبع آن، یعنی همان چیزی که باعث می‌شود نرم‌افزار اجرا شده و قابلیت‌های خاصی داشته باشد، به صورت عمومی و بدون محدودیت حق ناشر، منتشر می‌شود. کد منبع ممکن است توسط کاربران مختلفی، بسته به نیاز اصلاح شده و با تغییرات مختلفی مورد استفاده قرار گیرد؛ یا حتی منتشر شود. ایده اصلی در انتشار نرم‌افزارهای اوپن سورس، این است که هر توسعه‌دهنده‌ای بتواند ایده و خلاقیت خود را به نرم‌افزار اضافه کرده و از این طریق به بهبود عملکرد آن کمک کند. این مزایا و ثمرات بسیار متعددی دارد اما مهم‌ترین موضوع این است که نرم‌افزارهای اوپن سورس، سوای اینکه (CRM) باشند یا هر نرم‌افزار دیگری، با سرعت بسیار بیشتری پیشرفت کرده و با نیازهای کاربران مطابقت پیدا می‌کنند.

توسعه مداوم نرم‌افزارهای اوپن سورس  (open source)؛ بسترهایی برای همفکری

توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان، معمولاً بسترها و انجمن‌های مختلفی را برای گردهمایی یافته و از آن‌ها برای همفکری استفاده می‌کنند؛ مثلاً گیت‌هاب(Github) یکی از همین انجمن‌های آنلاین مشهور است. توسعه‌دهندگان با عضویت در تالارهای گفتگو و تبادل نظر (Github)، مشکلات احتمالی را رفع کرده، قابلیت‌های جدید یک نرم‌افزار اوپن سورس را به همکاران خود معرفی کرده یا ایده‌های خلاقانه خود برای بهبود نرم‌افزارها را به اشتراک می‌گذارند. ابزار (CRM) اوپن سورس، معمولاً در پلتفرم لینوکس(Linux) اجرا شده و اغلب در پروسه‌های عملکردی از سایر نرم‌افزارهای رایگان مانند آپاچی استفاده می‌کنند. هر نرم‌افزاری که تحت یک ابتکار اوپن سورس فعالیت کند و مجوز (OSI-Compliant) را داشته باشد، می‌تواند به شکل یکپارچه‌ای در معماری یک نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس، برای مقاصد تجاری به کار گرفته شود. نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس، به شرطی که توسط یک تیم متخصص و حرفه‌ای بهینه‌سازی و توسعه یافته باشد، تمام قابلیت‌های مفید یک نرم‌افزار (CRM) را در اختیار کاربر خود قرار می‌دهد؛ قابلیت‌هایی مانند پشتیبانی مشتری، مدیریت لوله فروش(pipeline management)، اتوماسیون فروش و حتی مدیریت ارتباطات. البته بهتر است تا به شکل اختصاصی، به تفاوت‌های نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس و نرم‌افزار (CRM) آماده، نیم‌نگاهی داشته باشیم.

تفاوت بین نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس  (open source) و آماده

برای اینکه بتوانید درک بهتری از یک نرم‌افزار (CRM) آماده داشته باشید، ما شما را به مطالعه این مثال دعوت می‌کنیم:
•    نرم‌افزار (CRM) آماده، یک سیستم بسته است؛ یک هندوانه دربسته یا یک محصول نهایی. شما آن را به صورت رایگان دانلود کرده یا در قبال پرداخت یک حق عضویت، از آن برای برطرف ساختن نیازهای خود استفاده می‌کنید. یک (CRM) آماده مانند یک اسباب‌بازی لگو، نیازی به سرهم کردن ندارد.
با دقت در مثال فوق می‌توانید متوجه چند موضوع خاص شوید. (CRM) آماده ماهیتی ثابت دارد، قابل توسعه دادن نیست، نمی‌توانید بسته به نیاز خود قابلیت‌ها یا جزئیات آن را تغییر دهید و حتی نمی‌دانید درون آن چه خبر و چگونه نیاز شما را برطرف می‌کند؛ دقیقاً یادآور اصطلاح معروف هندوانه دربسته. یک ابزار (CRM) آماده با در نظر داشتن برخی نیازهای عمومی طراحی شده و قرار نیست برای هر کاربری بسته به شرایط او یک راه حل اختصاصی ارائه دهد؛حتی اگر نتواند انتظارات شما را برآورده سازد، هیچ راهی جز کنار گذاشتن آن ندارید. هرچند این موضوع نباید باعث بدبین شدن شما شود؛ اگر طراحی عالی داشته باشد، به‌خوبی نیازهای شما را پیش‌بینی کرده است و می‌تواند عملکرد عالی از خود نشان دهد. اما ماهیت خاص آن باعث می‌شود که در هنگام انتخاب و خرید آن‌ها به دقت بیشتری نیاز داشته باشید. (CRM) های آماده باید از تیم‌های معتبر و توانمند برنامه‌نویسی خریداری و تهیه شود؛ زیرا با این وجود شانس ضعف در عملکرد آن به طرز محسوسی کاهش می‌یابد.

در (CRM) اوپن سورس داستان به کلی فرق دارد!

این در حالی است که یک (CRM) اوپن سورس، به این خاطر که کدهای آن در دسترس عموم قرار دارد، به آسانی قابل اصلاح، بهبود و توسعه است. برخلاف (CRM) آماده، در اینجا خبری از هندوانه دربسته نیست و توسعه‌دهنده تمام قطعات پازل یک پلتفرم قوی را جداگانه و مجزا دریافت می‌کند. او انتخاب می‌کند که با قطعات پازل یا لگوی خود، قصد ساختن چه چیزی را دارد. ایده اصلی در استفاده از یک (CRM) اوپن سورس، این است که از آن به عنوان یک بستر اصلی استفاده کنید و پس از آن با میل، خلاقیت و توانایی‌های فنی خود، بسته به نیاز و انتظارات موجود، تغییرات اثربخشی اعمال کنید. یک نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس، اگر در دستان یک تیم حرفه‌ای از برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان قرار گیرد، می‌تواند در نقش یک چوب جادو ظاهر شود. اما نباید فراموش کنیم که تنها به شرط داشتن توانایی فنی و تخصصی بالایی در حیطه برنامه‌نویسی و صرف وقت می‌توانید آن را به ابزاری عالی تبدیل کنید.

مزایای (CRM) اوپن سورس (open source)

واقعیت این است که اساساً مزایای اوپن سورس بودن را احتمالاً تا اینجا متن خودتان به‌خوبی و به شکلی ملموس درک کرده‌اید. با مروری بر توضیحات ارائه‌شده می‌توانید متوجه شوید که برگ برنده اصلی (CRM) اوپن سورس، حد بالایی از شخصی‌سازی است. کاربرانی که از چنین نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنند در عمل از سوی تولیدکننده نرم‌افزار با هیچ محدودیتی روبرو نبوده و می‌توانند همان ایده‌ای که در سر دارند را به واقعیت تبدیل کنند. در کنار حد بالایی از شخصی‌سازی، مزیت دیگری که پدیدار می‌شود، قابلیت ادغام و توسعه‌پذیری است. در حالی که یک (CRM) آماده، شما را کاملاً محدود کرده و نمی‌توانید آن را توسعه دهید، در انواع اوپن سورس آن، شاهد امکان توسعه بسته به سایز و نیازهای کسب‌وکار هستیم. این یعنی همزمان با تغییر سایز کسب‌وکار و شکل نیازهای آن، توسعه‌دهنده می‌تواند (CRM) شما در اصطلاح آپدیت کرده یا حتی با پلتفرم‌های عظیم‌تری ادغام سازد. اما موضوع این است که بهره‌مندی از تمام مزایای فوق در گرو صرف وقت و بهره‌مندی از یک تیم متخصص از برنامه‌نویسان است. به بیانی دیگر هنگامی که به عنوان یک کسب‌وکار به سراغ نرم‌افزار (CRM) اوپن سورس می‌روید، باید یک بخش کامل و قوی از برنامه‌نویسان را در کسب‌وکار خود داشته باشید و همچنین بتوانید وقت زیادی صرف توسعه و بهبود (CRM) کنید.